Badania krwi, jakie warto wykonać przed ciążą

Podjęcie decyzji o dziecku to dla każdej pary ważny krok w życiu. Wraz z tą decyzją rodzi się pytanie, jak najlepiej przygotować się do ciąży? Jednym z istotnych elementów takich przygotowań powinno być wykonanie badań krwi, które warto wykonać przed zajściem w ciążę. Pozwoli to poznać stan zdrowia przyszłej mamy i upewnić się, że jej organizm jest gotowy do podjęcia takiego wyzwania.

Kiedy wykonać badania krwi przed ciążą?

Z diagnostyką nie warto czekać na ostatnią chwilę. Najlepiej rozpisać sobie kalendarz badań krwi na sześć miesięcy przed planowanym poczęciem. Podstawowym badaniem jest morfologia, którą powinni zrobić oboje partnerzy. Wykryje ona ewentualną niedokrwistość czy stan zapalny i da przyszłym rodzicom czas na wyeliminowanie ujawnionych problemów zdrowotnych. Kolejnym badaniem, które dotyczy zarówno kobiety, jak i jej partnera jest oznaczenie grupy krwi i czynnika Rh, które ma na celu upewnienie się, że w trakcie ciąży nie rozwinie się konflikt serologiczny. To ważne, gdyż może być on niebezpieczny dla zdrowia i życia płodu oraz ciężarnej. Dochodzi do niego w przypadku, gdy matka posiada grupę krwi Rh- a płód odziedziczy po ojcu krew Rh+. Na szczęście współczesna medycyna zna sposoby, by poradzić sobie z tym problemem, a wiedza o tym, że taki konflikt może wystąpić, umożliwia odpowiednie przygotowanie.

Wśród zalecanych badań krwi przed planowaną ciążą są również badania hormonów tarczycy. Wartości poniżej normy mogą być przyczyną poronienia, powodować problemy z jakością nasienia i wpływać na płodność.  Z kolei nadczynność tarczycy może przyczynić się do wywołania przedwczesnego porodu.  Dlatego każda nieprawidłowa czynność tarczycy u kobiety planującej ciążę, powinna być jak najszybciej zidentyfikowana i leczona.  Warto wykonać diagnostykę w kierunku wykrywania przeciwciał przeciwtarczycowych antyTPO i antyTG. Prawidłowa praca tarczycy jest w okresie ciąży niezwykle ważna zarówno dla zdrowia matki, jak i rozwijającego się płodu. Niedoczynność tarczycy u kobiety w ciąży może prowadzić do szeregu powikłań. Jednym z zagrożeń jest upośledzenie rozwoju płodu. Z kolei u matki niedoczynność tarczycy może prowadzić m.in. do nadciśnienia tętniczego ciężarnych i cukrzycy ciążowej.

Jakie badania krwi na obecność wirusów warto wykonać przed ciążą?

Obecność wirusa w organizmie kobiety może poważnie rzutować na rozwój dziecka. Dlatego przed planowaną ciążą zaleca się wykonanie badań, które dadzą odpowiedź na pytanie, czy przyszła mama posiada odporność na zakażenia, które mogłyby stanowić zagrożenie dla płodu.  Są to m.in.: różyczka, toksoplazmoza, wirusowe zapalenie wątroby typu B i C, wirus HSV (opryszczki), cytomegalia. Choroby wywołane przez te wirusy mogą powodować poważne powikłania u dziecka, z wadami wrodzonymi włącznie.

Drugą grupą są badania pod kątem ewentualnych zakażeń wenerycznych i na nosicielstwo wirusa HIV – dotyczy to obojga partnerów.

Jakie badania krwi wykonać trzy miesiące przed ciążą?

To dobry moment, by powtórzyć podstawową morfologię, zwłaszcza jeśli poprzednie wyniki badań odbiegały od normy. Warto sprawdzić także parametry wskazujące na prawidłowe funkcjonowanie nerek – oprócz ogólnego badania moczu wykonuje się tu także badania z krwi – oznacza się poziom mocznika i kreatyniny.

Innym ważnym parametrem jest poziom cukru we krwi.  Badanie glukozy na czczo wykryje ewentualne nieprawidłowości jak stan przedcukrzycowy czy cukrzycę, które mogą mieć wpływ na zdrowie matki i rozwój płodu. Jeśli poziom cukru jest zbyt wysoki, można podjąć działania w celu jego normalizacji jeszcze przed zajściem w ciążę. Trzeba pamiętać, że niezdiagnozowana cukrzyca przed ciążą lub cukrzyca ciążowa, czyli taka, która rozwinęła się już w trakcie ciąży, mogą prowadzić do poważnych powikłań, w tym poronienia, wad wrodzonych czy makrosomii, czyli zbyt dużej wagi urodzeniowej dziecka.

Sygnałem, że należy zmienić dietę lub styl życia, aby poprawić ogólny stan organizmu przed ciążą, może być także wysoki poziom cholesterolu i trójglicerydów. By zbadać te wartości, wykonuje się Lipidogram, czyli badanie poziomu lipidów (cholesterolu i trójglicerydów) we krwi. Jeśli wyniki będą powyżej normy, może to oznaczać zwiększone ryzyko chorób serca i naczyń, takich jak miażdżyca, nadciśnienie czy zawał serca. W ciąży układ krążenia jest dodatkowo obciążony, dlatego ważne jest, aby przed ciążą wykluczyć lub zminimalizować ryzyko tych schorzeń. Zaburzenia lipidowe mogą prowadzić do komplikacji takich jak nadciśnienie ciążowe, stan przedrzucawkowy lub cukrzyca ciążowa. Te schorzenia mogą mieć poważne konsekwencje zarówno dla matki, jak i dziecka, dlatego warto zawczasu kontrolować poziom lipidów.

Ważną witaminą w okresie ciąży jest witamina B9, szerzej znana jako kwas foliowy. Jest on niezbędny do prawidłowego zamknięcia cewy nerwowej u płodu, co dzieje się na wczesnym etapie ciąży. Niewystarczający poziom kwasu foliowego może prowadzić do poważnych wad rozwojowych, takich jak rozszczep kręgosłupa czy bezmózgowie. Badanie poziomu kwasu foliowego przed ciążą pozwala lekarzowi ocenić, czy kobieta wymaga dodatkowej suplementacji. Kobiety planujące ciążę zazwyczaj otrzymują zalecenie przyjmowania suplementów kwasu foliowego, ale badanie pozwala lepiej dostosować dawkę.

Na krótko przed planowanym poczęciem można powtórzyć morfologię krwi. Da to przyszłym rodzicom dodatkową weryfikację zdrowia organizmu matki i uspokoi emocje związane z obawami o zdrowie przyszłego dziecka, które zwykle towarzyszą ciąży.

Badania genetyczne – testy z krwi, które warto zrobić przed ciążą

Jak wiadomo, materiał genetyczny dziecka pochodzi w połowie od matki i w połowie od ojca. Oznacza to, że wiedza zapisana w genach rodziców może dać wiele odpowiedzi dotyczących zdrowia przyszłego dziecka. Medycyna zna obecnie około 10 tys. chorób zależnych od mutacji genowych. Badania genetyczne pokażą, czy istnieje ryzyko odziedziczenia przez dziecko choroby genetycznej. Nie ma przy tym znaczenia, że rodzice są zdrowi – każdy człowiek posiada ok. 6-10 mutacji genetycznych. Gdy oboje rodzice są nosicielami tej samej nieprawidłowości genetycznej ryzyko, że dziecko urodzi się chore, wynosi aż 25%.

 Jednym z wiodących ośrodków w Europie specjalizujących się w diagnostyce chorób genetycznych jest Laboratorium Genetyczne Gyncentrum. Zapewnia ono szeroki zakres badań i analiz genetycznych, w tym badanie Fertiscreen.

Dzięki technice sekwencjonowania nowej generacji NGS jest ono w stanie wykryć nosicielstwo mutacji nawet 129 genów związanych z najczęściej występującymi w polskiej populacji chorobami genetycznymi, takimi jak mukowiscydoza, fenyloketonuria, zespół łamliwego chromosomu X  czy SMA.

Wiedza na temat nosicielstwa choroby genetycznej pozwala odpowiednio wcześnie podjąć kroki, mające na celu zminimalizowanie ryzyka przekazania choroby na potomstwo.